SIPRI, 2024 yılına ait en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan ilk 100 savunma sanayisi şirketini açıkladı. Bu liste, silahlanma ve askeri harcamaların arttığı bir dönemde, global savunma sektörünün dinamiklerine ışık tutuyor. 2024 yılı itibarıyla bu büyük şirketlerin silah ve askeri hizmet satışları, bir önceki yıla göre yüzde 5,9 artışla toplamda 579 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, savunma sanayisinde bir rekor olarak kaydedildi ve endüstrinin büyüme potansiyelini gözler önüne serdi. Savunma alanında bu kadar büyük bir artışın yaşanması, dünya genelindeki jeopolitik gerilimlerin ve askeri harcamaların artışıyla doğrudan ilişkilidir.

SIPRI'nın raporunda, silah gelirlerindeki artışların Asya ve Okyanusya dışındaki bölgelerde yoğunlaştığı görülüyor. Özellikle, Ukrayna'daki savaş ve İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları gibi olaylar, savunma sanayisinde önemli bir talep artışına yol açtı. Küresel ve bölgesel jeopolitik gerginlikler, birçok ülkenin askeri harcamalarını artırmasına neden oldu. Bu durum, savunma sanayisi şirketlerinin üretim kapasitelerini artırmalarını ve yeni tesisler açmalarını kaçınılmaz hale getirdi. Raporda, birçok firmanın yeni yan kuruluşlar kurarak veya başka şirketleri satın alarak büyüme stratejileri izlediği belirtiliyor.

Listede dikkat çeken bir diğer unsur, 2018’den bu yana en üst sıralarda yer alan üç firmanın tamamen ABD merkezli olması. Lockheed Martin, RTX (eski adıyla Raytheon Technologies) ve Northrop Grumman, bu firmalar arasında yer alıyor. ABD'li şirketlerin savunma sanayiindeki üstünlüğü, global silah pazarının neredeyse yarısını elinde bulundurmalarından kaynaklanıyor. 2024 yılı itibarıyla, ABD merkezli şirketler toplamda 334 milyar dolarlık silah satışı yaparak, tüm satışların yaklaşık yüzde 50'sini karşıladı. Bu durum, global savunma pazarında ABD'nin etkisini bir kez daha gözler önüne seriyor.

Özellikle Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX'in ilk kez bu listede yer alması da dikkat çekici bir gelişme. 77. sırada yer alan şirketin savunma gelirleri, bir yıl içinde iki katına çıkarak 1,8 milyar dolara ulaştı. Bu durum, özel sektörün savunma sanayisine olan katkısının arttığını göstermektedir. Ancak ABD savunma sistemleri, F-35 savaş uçağı ve Columbia sınıfı denizaltılar gibi önemli projelerde yaşanan gecikmeler ve bütçe aşımları, bu alandaki zorlukları da ortaya koyuyor. Bu bağlamda, teknolojik gelişmelerin yanı sıra, üretim süreçlerinin de gözden geçirilmesi gerektiği anlaşılıyor.

SIPRI'nın raporunda, Çinli silah şirketlerinin toplam satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 10 düştüğü, buna karşın Japon ve Alman silah şirketlerinin sırasıyla yüzde 40 ve yüzde 36 oranında artış gösterdiği vurgulanıyor. Avrupa'da, 26 savunma şirketinin yer aldığı listenin toplam silah satışları yüzde 13 artışla 151 milyar dolara ulaştı. Bu durum, özellikle Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ardından Avrupa'daki güvenlik kaygılarının arttığını ve bu durumu fırsata çevirmeye çalışan şirketlerin sipariş alımlarını artırdığını gösteriyor. Alman savunma sanayisinin, Rus tehdidi algısıyla birlikte yeni silah sistemlerine yönelmesi, bu alandaki büyümenin sebeplerinden biri olarak öne çıkıyor.

Almanya'nın savunma sanayisinin önde gelen şirketlerinden Rheinmetall, satışlarını yüzde 46,6 artırarak 8,24 milyar dolara ulaştı ve listede 20. sırada yer aldı. Bu artışın arkasında, artan talep ve Rusya'nın tehdit durumu ile bağlantılı kara tabanlı hava savunma sistemleri, mühimmat ve zırhlı araçlara olan ihtiyaç yatıyor. Ayrıca, Ukrayna'da faaliyet gösteren JSC Ukrainian Defense Industry, silah satışlarını yüzde 40,7 artırarak 3,01 milyar dolara çıkarmayı başardı. Bu veriler, savaşın her iki tarafındaki silah şirketlerinin de kazançlarını artırdığını gösteriyor.

SIPRI'nın raporunda yer alan Türk firmaları, savunma sanayisindeki gelişmeler açısından önemli bir yer tutuyor. 2024 yılı itibarıyla Türk şirketlerinin toplam gelirleri, bir önceki yıla göre yüzde 11 artarak 10,1 milyar dolara ulaştı. Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ (MKE) ilk kez en büyük 100 listesine girerken, ASELSAN 3,47 milyar dolarlık geliriyle 47. sırada, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii 2,16 milyar dolarla 65. sırada, Baykar 1,9 milyar dolarla 73. sırada, Roketsan ise 1,39 milyar dolarla 87. sırada yer aldı. Bu başarılar, Türkiye'nin savunma sanayiindeki büyüme potansiyelini ve uluslararası pazardaki rekabet gücünü artırma çabalarını yansıtıyor.